• Home
  • Nieuws
  • Pbm wetgeving deel 1: de norm, wat is dat nu juist?

PBM Wetgeving Deel 1: De norm, wat is dat nu juist?

Normen en wetgeving…you hate it or you love it.

We love it!

Maar we begrijpen je, het is niet eenvoudig om het bos door de bomen te zien. Honderden normen met testmethoden in diverse categorieën. Maar we kunnen er niet om heen, we hebben ze nodig.

Zonder normen is er geen enkele manier om te weten te komen of je een beschermingsmiddel kan inzetten voor een bepaald risico.

Er is dan geen enkele richtlijn die je kan volgen en je bent niet conform met de wetgeving.

Maar wat is nu eigenlijk een norm, hoe komt zo’n norm tot stand en is dat dan de wet waaraan je moet voldoen?

Wat is een norm

Wanneer je het puur taalkundig bekijkt, betekent “norm” een specificatie, afspraak, minimumwaarde en voor de meeste Europese normen is dat ook zo.

Deze specificaties zijn verschillend voor ieder PBM.

Denk bijvoorbeeld aan EN ISO 11612, dat is de norm voor kleding die beschermt tegen hitte en vuur en hiervoor specificaties biedt.

Het verwarrende stuk is dat er ook Europese normen bestaan die enkel een specifieke testmethode beschrijven.

Via deze soort normen worden testmethodes vastgelegd zodat alle labo’s de test op dezelfde manier uitvoeren. In deze normen zitten dus helemaal geen minimale vereisten, maar enkel de manier waarop iets moet getest worden.

In ons voorbeeldje van hittebestendige kleding zijn dat bvb. EN ISO 15025 (brandgedrag op kleding) of EN ISO 6942 (bescherming tegen stralingswarmte).

Geen van beide vermeldt minimumwaarden die behaald moeten worden. Die minimumwaarden zijn wel terug te vinden in EN ISO 11612.

De Europese normen verwijzen voor het uitvoeren van de testen naar de respectievelijke testnormen, zonder de hele tekst over te nemen.

Als je bijvoorbeeld zou willen weten hoe gelaatsbescherming getest wordt, zou je willen starten met EN 166. Jammer genoeg worden testen beschreven in EN 167 en EN 168.  En dan mis je nog de criteria voor de verschillende filters.

Met andere woorden, één grote puzzel die je moet oplossen vooraleer je het volledige plaatje kent.

In onze Gids: Normen & Keuze van PBM hebben we deze puzzel gemaakt en lichten we toe hoe PBM’s getest worden. Dit maakt het makkelijker om het meest geschikte PBM te vinden voor specifieke risico’s.

Dus de norm is de wet waaraan ik moet voldoen?

Wel, neen, dat ligt iets ingewikkelder. We leggen het je even uit.

De norm is een verdere invulling op de Europese wetgeving en een manier om conform te zijn met de huidige wetgeving. De wet waaraan je moet voldoen is de Codex in België en de Arbowet in Nederland. Ik kom hier later nog op terug.

Alles start bij de Europese wetgeving. In deze context zijn er twee belangrijke richtlijnen/verordeningen uitgedacht:

  • Fabrikantenverordening, die procedures beschrijft voor het op de markt brengen van PBM’s. De verordening geeft antwoord op de vraag: Hoe breng ik PBM’s op een correcte manier op de markt?
  • Gebruikersrichtlijn, die die het gebruik van PBM’s regelt en antwoord geeft op de vraag: Hoe bescherm ik mijn werknemers tijdens het werk?

Deze Europese wetgeving wordt dan verder omgezet in de Belgische, Nederlandse, Franse,... wetgeving.

Fabrikantenverordening

De fabrikantenverordening bepaalt dus hoe een fabrikant een PBM op de markt moet brengen.

Op 31/3/2016 is deze verordening EU 2016/425 gepubliceerd. Zij heeft haar voorganger EEG 89/686 ondertussen helemaal vervangen. Je kan het hier volledig lezen.

Zowel in de nieuwe als in de oude wetgeving zie je geen enkele concrete productspecificatie. Alleen de basis ‘health & safety requirements’.

Een voorbeeldje is dit knipsel uit de verordening voor het gebruik van PBM's in een ATEX omgeving

PBM voor gebruik in explosieve omgevingen: snippet uit de Europese verordening EU 2016/425

Verder gaat deze verordening dieper in op onder andere PBM categorieën (I, II en III), technische documentatie en type-goedkeuringen.

Gebruikersrichtlijn

De gebruikersrichtlijn EEG 89/656 focust op (rest)risico’s en hoe je PBM’s moet kiezen.

Er is een indicatief schema opgenomen voor de inventarisatie van de risico’s in functie van de verschillende lichaamsdelen. Dit schema vind je ook terug in onze normen en keuze gids en kan je hier gratis downloaden:

Matrix risico's en lichaamsdelen

In België is deze richtlijn verder uitgewerkt tot de dikke Codex: Veiligheid op het werk. In Nederland is de richtlijn uitgewerkt tot de Arbowet.

Hoe komt een norm tot stand?

De uitwerking van basisvereisten tot een gepubliceerde productnorm voor een specifiek product/risico is de taak van het CEN (Europese standaardiseringscommissie).

Zij bundelen alle algemene vereisten tot een EN-norm per product of product groep. Dit gebeurd allemaal in opdracht van de Europese Unie.

Elke EN-norm die aanvaard is door de EU wordt gepubliceerd in het OJEU (Official Journal of the European Union) als geharmoniseerde norm. Via geharmoniseerde normen kan je bewijzen dat je producten of diensten aan de technische vereisten van de relevante EU-wetgeving voldoen.

Bekijk het dus als een hulpmiddel om conformiteit met de Europese wetgeving aan te tonen.

Als er geen norm bestaat, moet de fabrikant het PBM nog steeds certificeren volgens de procedure in de richtlijn.

Is er geen norm voor een specifiek risico? Dan moet de fabrikant andere manieren vinden om het PBM te laten testen en certificeren.

5-jaarlijkse evalutie

Europese normen worden elke vijf jaar geëvalueerd. Vaak komen er nieuwe inzichten en technieken en dan moet de norm toch even geüpdatet worden.

Als de stand der techniek niet gewijzigd is en de normen nog altijd actueel zijn, kan de norm nog vijf jaar mee zonder wijziging.

Deze vijfjaarlijkse cyclus is onafhankelijk van de wijziging in de wetgeving. Niet alle normen moeten wijzigen als een wetgeving wijzigt.

Daarnaast komt er voor meer en meer producten een samenwerking tussen het CEN (Europa) en ISO (de hele wereld). Voor sommige onderwerpen heeft CEN de leiding, voor andere ISO. Het gevolg van deze nauwere samenwerking is dat er meer en meer EN ISO-normen verschijnen.

Conclusie

Zonder normen en wetgeving zouden we het dus moeilijk hebben om de juiste PBM te vinden die bepaalde restrisico’s vermijden.

Maar de wetgeving begrijpen is een kunst op zich:

  • De norm is niet de wet waaraan je moet voldoen, maar een invulling van de Europese wetgeving (Verordening)
  • Een norm komt tot stand via het CEN door algemene eisen te bundelen en wordt gepubliceerd in het OJEU
  • Jij als gebruiker moet voldoen aan de gebruikersrichtlijn, de fabrikant ontfermt zich over hoe ze PBM’s op de markt brengen.

Heb je nog vragen over normen en wetgeving? Contacteer ons via info.vlaanderen@vdp.com